^{Teuntje en Eline met de opdrachtkaarten van Ogenschijnlijk. Foto: Manoah Salampessy}

‍In het Noordbrabants Museum blikken Eline, medewerker Publieksverbreding Club Zien, beeldend docent Kim en oud-leerling Teuntje van het Sint-Janslyceum terug op de ontwikkeling van de museumles Ogenschijnlijk. Tijdens de denktanksessie in december 2021 ontstond het innovatieve idee van Teuntje en Tije om muziek te koppelen aan zintuigen. Dit concept vormde de basis voor Ogenschijnlijk, een interactieve museumles voor vmbo-leerlingen. Met silent disco koptelefoons gaan leerlingen op ontdekking en maken ze de koppeling tussen wat ze horen en zien.

Eline, Kim en Teuntje zien elkaar in Het Noordbrabants Museum. Het is inmiddels drie jaar geleden dat ze voor het eerst bij elkaar kwamen om samen na te denken over de invulling van het toen nog onbekende Club Zien. Vandaag blikken ze samen terug op de afgelopen jaren. Inmiddels is Club Zien uitgegroeid tot een uniek samenwerkingsverband dat museumbelevingen aanbiedt voor vmbo-leerlingen. Momenteel zijn er in vijf verschillende musea twee museumlessen beschikbaar: Ogenschijnlijk voor de onderbouw en Opzicht voor de bovenbouw. Eline vertelt. “In december 2021 organiseerden we een denktanksessie en nodigden we vijf scholen uit voor een pilot in Het Noordbrabants Museum en Design Museum Den Bosch. Het doel van een pilot is om met een kleine groep leerlingen, docenten en museumdocenten de basis te leggen voor vmbo-rondleidingen in het museum. Om hier passende ideeën bij te bedenken, werden er verschillende kijk- en brainstormmethodes toegepast.”

‍Zoektocht 

Uit de denktanksessie kwamen uiteindelijk vijf bruikbare ideeën. “Éen van die ideeën is van Teuntje en Tije. “We begonnen tijdens de denktanksessie te mindmappen en brainstormen over wat leerlingen leuk vinden om te doen,” legt docentKim uit. “Daar kwam toen het idee van Teuntje en Tije uit om muziek te koppelen aan beeld. “Ik weet van veel leeftijdsgenoten dat ze het niet leuk vinden om naar een schilderij te kijken. Jongeren vragen zich af wat de meerwaarde is, het doet ze niets. Ik denk juist dat er veel interessante dingen in zitten. Met muziek voeg je een dimensie toe die wij wel begrijpen!”, vertelt Teuntje. Kim voegt nog toe: “En het brengt natuurlijk makkelijk een gesprek op gang.”

“Je weet natuurlijk dat er iets met het idee gedaan wordt, maar dat dit de uitvoering zou zijn, had ik echt niet verwacht.”

‍
‍
Muziek aan zintuigen koppelen

Uiteindelijk ligt het idee van Teuntje en Tije aan de basis van de museumles Ogenschijnlijk. “Leerlingen zetten in het museum een silent disco koptelefoon op en krijgen verschillende kijk- en luisteropdrachten mee. Zo worden ze uitgedaagd om op onderzoek uit te gaan en de koppeling te maken tussen wat ze horen en zien,” legt Eline uit, terwijl ze de koptelefoons uitdeelt aan Kim en Teuntje. Het is de eerste keer dat ze het resultaat van hun idee in levende lijve ervaren. Beiden zijn enthousiast over het eindresultaat. Teuntje vertelt dat ze het idee erg leuk vindt uitgewerkt: “Je weet natuurlijk dat er iets met het idee gedaan wordt, maar dat dit de uitvoering zou zijn, had ik echt niet verwacht.” Volgens Kim is het de perfecte manier om leerlingen op een interactieve manier aan het werk te zetten. “Ze moeten al zoveel zitten en luisteren. Bij Club Zien mogen ze zelf kiezen wat ze willen doen en waar ze vrolijk van worden. Het belangrijkste is dat leerlingen juist kunnen kiezen waar ze enthousiast van worden. Daar heeft Club Zien erg goed op ingespeeld!”

‍

^{De kar met alle materialen voor de les van Ogenschijnlijk. Foto: Manoah Salampessy}

Een lang leerproces

Uit alle ideeën van de denktanksessie zijn de achterliggende gedachten onderzocht. Vervolgens zijn er bruikbare prototypes van gemaakt. Eline legt uit hoe dit proces verloopt: "Tijdens de daaropvolgende metingen hebben we dezelfde scholen weer uitgenodigd om de prototypes te testen en te beoordelen. Maar niet alles wat we testen werkt. In een van de metingen ontdekten we dat sommige ideeën totaal niet aansloten. In dat geval is het interessant om te achterhalen waarom, zodat we vmbo-leerlingen nog beter kunnen begrijpen."

Eigen draai

Bij het ontwikkelen van de museumlessen heeft Club Zien rekening gehouden met de aansluiting op het onderwijssysteem. Volgens Kim is het vooral belangrijk dat leerlingen kort en intensief op een zelfstandige manier aan de slag gaan: “Het draait er vooral om dat je leerlingen aan het denken zet en aan het denken houdt. Dat doe je niet door ze thuis weer aan het werk te zetten met een verslag, terwijl het leermoment eerder al heeft plaatsgevonden.”

Verder hoopt Eline dat leerlingen zich vooral prettig en serieus genomen voelen bij Club Zien. “Ik hoop dat ze denken: ‘Dit is echt een plek voor mij.’ Maar ook dat scholen die betrokken zijn bij het proces betrokken blijven en vaker terugkomen. Dat vinden we superleuk!”

Wil je meer weten over de Club Zien museumlessen of een les boeken? Ga naar www.clubzien.nl.

^{Teuntje test het resultaat van haar eigen idee: het koppelen van muziek aan zintuigen. Foto: Manoah Salampessy}

‍